Luôn chuẩn mực, sắc sảo trong trang viết lại năng động, hiện đại trong đời thường đó là những gì mọi người nhận xét về nhà báo, nhà văn Ngọc Yến - nữ Tổng biên tập đầu tiên của Tạp chí Văn nghệ Yên Bái. Qua cách Ngọc Yến kể chuyện, người ta cũng có thể hình dung được niềm đam mê đối với nghề viết và cách Ngọc Yến “giữ lửa” với nghề như thế nào.

Từ nhỏ Ngọc Yến đã rất yêu văn học, bắt đầu bằng những câu truyện cổ tích, lớn hơn chị tìm đọc những tác phẩm văn học nước ngoài nổi tiếng của Nga như Chiến tranh và hoà bình, Bông hồng vàng và bình minh mưa hay những tác phẩm văn học Trung Quốc như Cao lương đỏ, Đàn hương hình… Ngọc Yến cũng đặc biệt yêu thích truyện ngắn của Nguyễn Công Hoan, Ngô Tất Tố, Nguyên Hồng… và tiền để dành chỉ dùng mua sách.

Nhà báo Ngọc Yến (Ảnh: Thanh Thùy)

Tốt nghiệp chuyên ban Văn- Sử, trường PTTH chuyên Lê Hồng Phong, Nam Định, Ngọc Yến thi đỗ Khoa Xã hội học, Trường Đại học Công đoàn. Ra trường, chị công tác trong ngành văn hoá. Chính công việc nghiên cứu, sưu tầm, bảo tồn bản sắc văn hoá dân tộc lại bồi đắp thêm tình yêu văn chương trong chị. Năm 2007 cánh cửa của nghiệp cầm bút đã mở ra khi Ngọc Yến chuyển về công tác tại Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Yên Bái.

Với vốn kiến thức văn chương sẵn có cùng trải nghiệm từ những chuyến đi, mỗi bài viết của chị là luyện nghề bằng cách học qua công việc trực tiếp, cũng đánh dấu sự tự trưởng thành. Những tác phẩm đầu tay của một cây bút trẻ mới vào nghề còn đầy non nớt và bỡ ngỡ ngày ấy lại được Ban biên tập và các đồng nghiệp đánh giá cao khi nó được thể hiện bằng văn phong chững chạc, già dặn như của một người đã có nhiều trải nghiệm trong cuộc sống.

Được nhiều người biết đến trước hết là một cây bút văn xuôi, Ngọc Yến chia sẻ: “Thuận lợi của người viết văn khi làm báo chính là góc nhìn rất riêng của nhà văn với vốn ngôn từ phong phú, cách diễn đạt sinh động. Với tôi giữa Văn và Báo có mối quan hệ tương hỗ rất lớn, Báo mang đến cho tôi tư duy trực diện, sắc sảo, đi thẳng vào vấn đề, kịp thời nắm bắt thông tin sự kiện nhưng Văn lại giúp tôi trầm tĩnh để nhìn nhận, đánh giá và tìm hiểu sâu hơn về tâm tư tình cảm, về thân phận của con người đằng sau mỗi sự kiện”

Đồng nghiệp vẫn nói “Ngọc Yến đã viết là ra truyện”. Đúng vậy, chị viết truyện nhiều nhưng luôn dành sự quan tâm đến người phụ nữ, đặc biệt là tuýp những người phụ nữ hiện đại rơi vào cảnh éo le, ngang trái… Phải chăng vì cùng là phụ nữ với tâm hồn nhạy cảm, bao dung nên chị dễ đồng cảm với họ qua từng trang viết. Truyện ngắn “Mùa xa” viết về đề tài bạo lực gia đình của Ngọc Yến đã lọt vào Top 10 truyện ngắn hay trên Báo Văn nghệ trẻ năm 2013 và Tập truyện ngắn “Mùa xa”- Nhà xuất bản Hội Nhà văn đã đoạt Giải A, Giải thưởng VHNT Yên Bái năm 2015, gồm 12 truyện ngắn nổi bật nhất về thân phận người phụ nữ với những góc khuất trong xã hội thời mở cửa. Mỗi câu chuyện, mỗi nhân vật là một thông điệp mà Ngọc Yến muốn chuyển tải tới bạn đọc. Bằng cách nhìn rất “phụ nữ” của người viết nên người đọc thấy những “vấn đề” được đề cập trở nên gần gũi, nhẹ nhàng.

 Nhà văn Trần Vân Hạc từng nhận xét “Chi tiết nghệ thuật trong truyện của Nguyễn Ngọc Yến cô đúc cùng lối hành văn mang nhiều ẩn ý tạo cho tác phẩm có chiều sâu giúp bạn đọc được tham gia đồng sáng tạo trong một không gian mở. Chị rất có trách nhiệm trước ngòi bút của mình và người đọc. Đọc truyện của chị ta thấy thương cảm cho thân phận những người phụ nữ, những con người luôn chịu sự thiệt thòi trong xã hội buộc các đấng mày râu phải tự nhìn nhận lại mình. Và vút lên là nỗi đớn đau, cùng khát vọng hạnh phúc khôn cùng...”

Không phải dân báo chí gốc, nhưng chính việc đi thực tế và đọc nhiều đã giúp khả năng viết của Ngọc Yến ngày càng "lên tay". Chọn thể ký, ghi chép để thể hiện nhưng bằng góc nhìn của một người viết văn, những tác phẩm của chị luôn mềm mại, đầy cảm xúc, đậm tính nhân văn và sâu lắng. Qua những trang viết của Ngọc Yến cuộc sống nơi vùng cao luôn hiện lên đầy sống động, chân thực. Từ những con người bình dị, chất phác mang trong mình khát vọng làm giàu bằng chính bàn tay và sức lực của mình khi bước vào trang viết của chị bỗng trở lên phi thường. Đó còn là những cảnh đời, những thân phận trong khốn khó vẫn nhìn cuộc đời với cái nhìn lạc quan… Những bài ký “Người lính với dòng sông”, “Tìm cát trên sông” hay “Xuân trong rừng già”… đã để lại nhiều dấu ấn với người đọc. Những con người bình dị đó hồn nhiên đi vào tác phẩm của chị như hơi thở muôn màu của cuộc sống. Chính việc đi sâu vào nỗi niềm, tâm tư của nhân vật, điều này đã đọng lại trong người đọc sự băn khoăn và day dứt, từ đó mang lại tác động xã hội nhất định.

Gần 10 năm đặt chân vào nghiệp cầm bút, từ một phóng viên, biên tập viên của Tạp chí Văn nghệ Yên Bái. Giờ đây nhà báo, nhà văn Ngọc Yến là Tổng biên tập Tạp chí Văn nghệ Yên Bái, Phó chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh, trọng trách nặng hơn nhưng chị vẫn là một Tổng biên tập rất chịu khó viết và sáng tác, bởi với chị viết là nghề, chị không thể buông cây bút dù ở bất cứ vị trí nào, vì thế mà tác phẩm của chị vẫn xuất hiện đều đặn. Có những chuyến đi, chị vừa đóng vai trò là “sếp”, vừa quan sát thu thập tài liệu viết bài. Duy chỉ khác một điều là nếu trước kia khi viết chị có thể tự do bày tỏ quan điểm, cảm xúc thì nay việc sáng tác lui lại phía sau, viết tranh thủ khi công việc chính đã hoàn thành, và nói gì, viết gì cũng luôn phải cân nhắc đến việc mình là ai, những tác phẩm mình công bố sẽ ảnh hưởng thế nào đến cơ quan, tờ báo mình đang phụ trách.

Với quan điểm “Sống cho mình - viết cho người” nên Ngọc Yến không cho phép ngòi bút mình dễ dãi. Vì vậy mà những tác phẩm của chị luôn được độc giả đón nhận và đã dành nhiều giải cao như Giải B (không có Giải A) cuộc thi sáng tác VHNT về chủ đề “Tự hào thành phố Yên Bái anh hùng” năm 2014, Giải báo chí Yên Bái các năm 2009, 2013... Gần đây nhất chị đoạt Giải B với tác phẩm truyện ký “Lính pháo binh” trong cuộc thi sáng tác văn học nghệ thuật về chủ đề 70 năm truyền thống Lực lượng vũ trang Quân khu II. Tới đây Ngọc Yến sẽ xuất bản tập ký với nhan đề “Những dấu chân qua”- Nhà xuất bản Quân đội nhân dân để tập hợp lại tất cả những bài ký tiêu biểu như một tri ân dành cho những nhân vật, địa danh chị đã đến, đã viết và dành cho những độc giả luôn yêu quý chị.

Thuỳ Linh