Trong thời điểm một năm tác nghiệp dần khép lại, giữa nhịp sống hối hả và liên tục của báo chí, những người làm nghề có cơ hội nhìn lại hành trình đã đi qua bằng cách rất riêng. Không phải là những con số khô khan hay báo cáo tổng kết, mà bằng hình ảnh – thứ ngôn ngữ lặng lẽ nhưng bền bỉ nhất của báo chí.

Giải ảnh “Khoảnh khắc Báo chí” 2025 do Báo Nhà báo và Công luận tổ chức với chủ đề “Bản lĩnh Việt Nam” đã trở thành một điểm dừng như thế: nơi những khuôn hình được đưa ra, kể lại câu chuyện của một năm đầy biến động, bằng ánh sáng, cảm xúc và trách nhiệm nghề nghiệp.

Các đại biểu tham quan Triển lãm "Khoảnh khắc báo chí" 2025

1. Năm 2025, nhịp sống xã hội và thời sự Việt Nam diễn ra sôi động và đa chiều, từ những sự kiện chính trị trọng đại, biến động xã hội, đến đời sống thường nhật của người dân. Các trận bão lũ dữ dội, nỗ lực vượt khó của người lao động, những sự kiện thể thao đầy cảm xúc, và các hoạt động cộng đồng nhân văn đã tạo nên một bức tranh sống động về đất nước. Trong dòng chảy ấy, bản lĩnh Việt Nam hiện lên qua sự kiên cường trước thiên tai, tinh thần dấn thân, lòng sẻ chia trong cộng đồng, ý chí vượt lên nghịch cảnh và niềm tự hào dân tộc.

Bản lĩnh ấy không chỉ là những hình ảnh hào hùng, mà còn hiện hữu trong đời sống thường nhật. Từ những người công nhân lao động bình dị, đến các hoạt động cứu trợ trong lũ lụt, hay những khoảnh khắc vỡ òa cảm xúc trên sân thể thao, mỗi hành động, ánh mắt và cử chỉ đều phản ánh tinh thần quả cảm, trách nhiệm và quyết tâm. Những khoảnh khắc này, dù giản dị hay hùng tráng, trở thành minh chứng sống động cho khả năng vượt khó, sự đồng lòng và sức mạnh nội lực của con người Việt Nam.

Qua từng khung hình, công chúng có thể cảm nhận tinh thần trách nhiệm, lòng quả cảm và sự kiên cường – những giá trị cốt lõi được phóng viên ảnh lưu giữ.

Giải ảnh “Khoảnh khắc Báo chí” 2025, với chủ đề “Bản lĩnh Việt Nam”, không chỉ vinh danh những tác phẩm xuất sắc, mà còn là cơ hội để công chúng và người làm nghề chiêm nghiệm tinh thần kiên định và trách nhiệm. Các phóng viên ảnh đã ghi lại những khoảnh khắc chân thực, vừa phản ánh hiện thực, vừa gợi cảm xúc và suy ngẫm. Mỗi bức ảnh trở thành chứng nhân sống động, kể câu chuyện về lòng quả cảm, tinh thần vượt khó và niềm tin vào một Việt Nam bền bỉ, kiên cường, để bản lĩnh dân tộc hiện lên rõ nét qua từng khuôn hình.

2. Điều làm nên chiều sâu của giải ảnh không nằm ở việc ghi lại sự kiện, mà ở cách các tác giả lựa chọn khoảnh khắc. Như chia sẻ của ông Việt Văn – thành viên Ban Giám khảo, một khoảnh khắc báo chí đúng nghĩa phải hội tụ đủ tính thời sự, sự độc đáo và khả năng kể chuyện. "Đó là khoảnh khắc không thể lặp lại, nơi hiện thực được giữ nguyên trong trạng thái chân thật nhất", ông Văn nói. "Máy ảnh chỉ là công cụ; con mắt, trái tim và trách nhiệm của người cầm máy mới là yếu tố quyết định giá trị của bức ảnh".

Ông Lê Quốc Minh, Uỷ viên Trung ương Đảng, Tổng biên tập Báo Nhân dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam và TS.Hoàng Trung Dũng, Uỷ viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản trao Giải Vàng cho các tác giả đạt giải.

Trong quá trình chấm giải, điều khiến Ban Giám khảo dừng lại lâu nhất trước một bức ảnh, theo ông Việt Văn không hẳn là kỹ thuật hoàn hảo, mà là việc bức ảnh ấy có nắm bắt được “khoảnh khắc đầu tiên” của sự kiện hay không. Đó có thể là khoảnh khắc thiên tai ập đến, một nét cảm xúc chân thật của con người: nụ cười, sự quyết tâm hay một giây phút vỡ oà. Khi khoảnh khắc ấy được ghi lại đúng lúc, đúng bản chất, nó tự thân mang sức nặng của sự thật.

Ảnh báo chí vì thế không chỉ là sự phản ánh, mà còn là sự lựa chọn. Lựa chọn đứng ở đâu, chờ đợi bao lâu, bấm máy vào thời điểm nào. Có những khoảnh khắc không đến ngay khi giơ máy lên. Chúng đòi hỏi sự kiên nhẫn, dấn thân và cả khả năng chịu đựng. Và khi khoảnh khắc ấy xuất hiện, người phóng viên ảnh chỉ có một cơ hội duy nhất để nắm bắt.

Những khoảnh khắc được các phóng viên ghi lại, phản ánh sự kiện và đời sống xã hội qua con mắt nhạy bén và đầy trách nhiệm của người làm báo.

Bên cạnh cảm xúc và tính thời sự, ảnh báo chí vẫn đòi hỏi những giá trị tạo hình nhất định: bố cục, ánh sáng, màu sắc hay đen trắng. Một bức ảnh mạnh không chỉ kể câu chuyện, mà còn tạo ấn tượng thị giác đủ sâu để người xem dừng lại. Tuy nhiên, như quan điểm xuyên suốt của Ban Giám khảo Giải ảnh "Khoảnh khắc báo chí", kỹ thuật chỉ là điều kiện cần, không phải điều kiện đủ. Trong trường hợp phải lựa chọn, cảm xúc chân thực luôn được đặt lên hàng đầu. Bởi kỹ thuật có thể cải thiện theo thời gian, còn cảm xúc và sự trung thực của khoảnh khắc thì không thể tái tạo.

Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, ranh giới giữa can thiệp kỹ thuật và tôn trọng sự thật càng trở nên nhạy cảm hơn. Ảnh báo chí cho phép cắt khung, điều chỉnh sắc độ để tăng tính thẩm mỹ, nhưng tuyệt đối không cho phép thêm bớt hay làm biến đổi hiện thực. Khi kỹ thuật bị lạm dụng, bức ảnh có thể trở nên “long lanh” nhưng đánh mất sự chân thật – điều cốt lõi của báo chí. "Sức mạnh lớn nhất của ảnh báo chí vẫn nằm ở khả năng phản ánh hiện thực một cách trung thực, từ đó tạo ra tác động xã hội", ông Việt Văn khẳng định.

Mỗi bức ảnh là minh chứng cho nỗ lực bám hiện trường, theo dõi sự kiện và ghi lại những giây phút chân thực, giàu cảm xúc của đời sống thường nhật.

3. Nhìn lại mùa giải, có thể thấy rõ sự trưởng thành của đội ngũ phóng viên ảnh. Chất lượng tác phẩm được nâng lên không chỉ ở kỹ thuật, mà ở chiều sâu cảm xúc và cách kể chuyện. Nhiều bức ảnh không dừng lại ở việc mô tả sự kiện, mà gợi mở những câu hỏi, những suy ngẫm về con người và xã hội. Đó là lúc ảnh báo chí vượt qua chức năng thông tin để trở thành ký ức cộng đồng.

Giải ảnh, vì thế, không đơn thuần là nơi vinh danh. Nó là không gian để những người làm nghề soi chiếu lại công việc của mình: Đã trung thực chưa? Đã đủ nhân văn chưa? Đã thực sự lắng nghe đời sống chưa? Đằng sau mỗi khuôn hình được ghi nhận là hàng giờ bám hiện trường, là những đêm chờ đợi trong im lặng, là sự giằng co giữa cảm xúc cá nhân và trách nhiệm nghề nghiệp.

Triển lãm ảnh thu hút đông đảo công chúng tới tham quan.

Như lời ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam đã chia sẻ: Thông điệp “Bản lĩnh Việt Nam” của mùa giải 2025, là lời nhắc nhở về tinh thần dấn thân và trách nhiệm nghề nghiệp của báo chí hôm nay.

“Sứ mệnh của báo chí cách mạng là phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân. Tôi mong rằng, những người làm báo, đặc biệt là các phóng viên ảnh, luôn tác nghiệp với một tâm thế giản dị nhưng kiên định: chúng tôi ở đây, để công chúng được biết sự thật”, ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh.

Và có lẽ, đó cũng chính là tinh thần xuyên suốt của Giải ảnh “Khoảnh khắc Báo chí”: nơi mỗi khuôn hình không chỉ lưu giữ một giây phút đã qua, mà còn gửi gắm trách nhiệm, niềm tin và bản lĩnh của những người làm báo – những người lặng lẽ đứng sau ống kính, để xã hội có thể nhìn thấy mình rõ hơn, chân thực hơn và nhân văn hơn.

Theo Nhà báo và Công luận