Cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy là quyết sách có ý nghĩa lịch sử, được triển khai đồng bộ trong toàn hệ thống chính trị với quyết tâm chính trị rất cao. Không chỉ cắt giảm đầu mối, tinh giản biên chế, cuộc cải cách này đã mở ra không gian phát triển mới, tái cấu trúc mạnh mẽ phương thức quản trị quốc gia, tạo nền tảng đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển nhanh và bền vững.

Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm mô hình chính quyền địa phương 02 cấp và hoạt động của Trung tâm phục vụ hành chính công phường Thới Sơn, tỉnh An Giang. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Việc tinh gọn tổ chức bộ máy thực hiện từ Trung ương tới địa phương giảm được 34,9% đầu mối trực thuộc Trung ương, 100% đảng đoàn, ban cán sự đảng, 46% đơn vị hành chính cấp tỉnh, 66,9% đơn vị hành chính cấp xã, hoàn thành các mục tiêu về tinh gọn bộ máy theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW (khóa XII) trước 5 năm. Từ ngày 1/7, cả nước đồng loạt vận hành bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp (không còn cấp huyện) tại 34 tỉnh, thành phố. Cuộc cách mạng "sắp xếp lại giang sơn" mở rộng không gian phát triển mới, từng bước chuyển từ mô hình quản lý sang phục vụ, kiến tạo và vì dân.

Đây là 1 trong 10 sự kiện nổi bật của Việt Nam năm 2025 do TTXVN bình chọn.

Tạo nền tảng cải cách đồng bộ trong toàn hệ thống chính trị

Với tinh thần Trung ương gương mẫu làm trước, các cấp làm theo; làm đến đâu chắc đến đó, quyết liệt, khẩn trương và nghiêm túc, các cơ quan Đảng, cơ quan tư pháp và các đoàn thể ở Trung ương đã nhanh chóng hoàn thành việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy theo các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Đây là kết quả có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tạo nền tảng và tiền đề vững chắc để tiếp tục hoàn thành thắng lợi việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của toàn hệ thống chính trị, bảo đảm chất lượng, hiệu quả, đúng tiến độ và lộ trình đã đề ra.

Điểm nhấn nổi bật trong sắp xếp tổ chức bộ máy của khối Đảng là việc thành lập bốn đảng bộ trực thuộc Trung ương, gồm: Đảng bộ các cơ quan Đảng Trung ương, Đảng bộ Chính phủ, Đảng bộ Quốc hội, Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể Trung ương. Cùng với đó, Ban Tuyên giáo Trung ương và Ban Dân vận Trung ương được hợp nhất; Ban Kinh tế Trung ương được bổ sung chức năng, nhiệm vụ và đổi tên thành Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương; đồng thời kết thúc hoạt động của nhiều mô hình tổ chức trung gian như các đảng đoàn, ban cán sự đảng, đảng bộ khối.

Đối với các cơ quan của Quốc hội, việc sắp xếp được triển khai đồng bộ và quyết liệt: kết thúc hoạt động của Ủy ban Đối ngoại, chuyển nhiệm vụ về Ủy ban Quốc phòng, An ninh, Văn phòng Quốc hội và Bộ Ngoại giao; đổi tên Ủy ban Quốc phòng và An ninh thành Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại; sáp nhập các ủy ban có chức năng, nhiệm vụ tương đồng như Ủy ban Pháp luật với Ủy ban Tư pháp; Ủy ban Kinh tế với Ủy ban Tài chính, Ngân sách; Ủy ban Xã hội với Ủy ban Văn hóa, Giáo dục. Việc kiện toàn tổ chức luôn đi liền với việc xác lập rõ chức năng, nhiệm vụ và mối quan hệ công tác, bảo đảm sự kế thừa, liên tục, không làm gián đoạn công tác lãnh đạo, chỉ đạo.

Trên nền tảng sắp xếp, tinh gọn của khối Đảng, khối Chính phủ triển khai cuộc cải cách tổ chức bộ máy với quy mô lớn, kết quả rõ ràng, có thể đo đếm được, thể hiện quyết tâm cải cách mạnh mẽ. Bám sát định hướng của Nghị quyết 18-NQ/TW và yêu cầu của Ban Chỉ đạo Trung ương, Chính phủ thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy theo nguyên tắc tổ chức hợp lý các bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực; một cơ quan thực hiện nhiều việc, một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì, chịu trách nhiệm chính; bảo đảm không chồng chéo, không giao thoa, không bỏ sót chức năng, nhiệm vụ, qua đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.

Cán bộ Trung tâm phục vụ hành chính công xã Nam Cường (tỉnh Hưng Yên) thực hiện thủ tục hành chính cho người dân trong ngày đầu thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Ảnh: Thu Hoài /TTXVN

Chính phủ không duy trì mô hình tổng cục và các tổ chức tương đương thuộc bộ, ngành; đồng thời rà soát, sắp xếp, kiện toàn các cục, vụ theo hướng tinh gọn, có nhiệm vụ liên thông, gắn kết thành một đầu mối; cơ bản không còn phòng trong vụ. Tổ chức bộ máy Chính phủ nhiệm kỳ 2021-2026 được tinh gọn còn 14 bộ và 3 cơ quan ngang bộ (giảm 5 bộ, ngành); số cơ quan thuộc Chính phủ còn 5 (giảm 3 cơ quan). Tổ chức bên trong các bộ, ngành tiếp tục được tinh giản, kéo theo số lượng nhân sự cấp trưởng giảm tương ứng với số đầu mối đã cắt giảm.

Để tháo gỡ khó khăn về bố trí nhân sự trong quá trình tinh gọn bộ máy, Bộ Nội vụ đã ban hành các văn bản hướng dẫn, định hướng xây dựng phương án sắp xếp, bố trí cán bộ, công chức, bảo đảm hài hòa giữa yêu cầu tổ chức bộ máy và quyền lợi chính đáng của đội ngũ.

Chia sẻ với phóng viên TTXVN, bà Phạm Thị Thanh Trà, khi đó đang là Bộ trưởng Nội vụ, cho biết cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy là một quyết sách lớn, có sức lan tỏa mạnh mẽ trong toàn hệ thống chính trị. Bộ Nội vụ đã nỗ lực hết mình, làm việc ngày đêm, không kể ngày nghỉ, để hoàn thành khối lượng công việc đồ sộ, chưa từng có tiền lệ. Nhiều ngày liên tiếp, cán bộ, công chức trong Bộ làm việc đến 2-3 giờ sáng để kịp tiến độ các nhiệm vụ được Bộ Chính trị và Chính phủ giao. Đó là những ngày, "vô cùng áp lực", “mất ăn, mất ngủ”, thậm chí có những cuộc họp cân não kéo dài từ sáng đến tối muộn. Bộ đã làm việc với tinh thần “tính từng phút chứ không còn tính từng giờ”. 

Mở rộng không gian phát triển và nâng cao năng lực quản trị quốc gia

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã đi đến một quyết định mang tính lịch sử khi thông qua việc sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp tỉnh. Từ ngày 1/7/2025, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp chính thức được vận hành. Cả nước giảm từ 63 tỉnh, thành phố xuống còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh (gồm 28 tỉnh và 6 thành phố) và 3.321 xã, phường; không còn cấp huyện.

Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025 là một chủ trương lớn, có ý nghĩa chiến lược và tầm vóc đặc biệt trong tiến trình hoàn thiện tổ chức bộ máy hành chính nhà nước theo hướng tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Đây không chỉ là giải pháp về tổ chức hành chính mà còn là định hướng chiến lược nhằm điều chỉnh không gian phát triển, tổ chức lại lãnh thổ hành chính quốc gia theo hướng hợp lý, đồng bộ hơn, gắn với tái cơ cấu kinh tế, phân bổ lại nguồn lực, nâng cao năng lực quản trị và sức cạnh tranh của quốc gia trong bối cảnh mới.

Theo Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình, thực hiện Nghị quyết 18 của Ban Chấp hành Trung ương, chúng ta đã thực sự tiến hành một cuộc cách mạng về tổ chức - công cuộc "sắp xếp lại giang sơn". Đây không chỉ là việc lồng ghép cơ học các đơn vị hành chính, mà thực sự là một cuộc cách mạng với nhiều mục tiêu, chưa từng có tiền lệ, tạo dấu mốc cho một giai đoạn lịch sử mới và tạo tiền đề vững chắc cho kỷ nguyên phát triển hưng thịnh của đất nước. 

Người dân đến làm thủ tục hành chính tại Trung tâm phục vụ hành chính công phường Phan Rang, tỉnh Khánh Hòa. Ảnh: Nguyễn Thành/TTXVN

Sau gần một năm vận hành, dù vẫn còn những khó khăn ban đầu, có thể khẳng định cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy đã mở ra không gian phát triển kinh tế rộng lớn hơn. Việc sắp xếp lại các đơn vị hành chính đã phát huy tối đa thế mạnh của từng vùng, hình thành những đô thị có quy mô và tầm vóc lớn, tiêu biểu là Thành phố Hồ Chí Minh - một siêu đô thị với quy mô kinh tế đủ sức cạnh tranh quốc tế. Nhiều địa phương trước đây gặp khó khăn do điều kiện địa lý chia cắt, nay qua sắp xếp đã tạo được sự kết nối hài hòa giữa kinh tế biển và kinh tế miền núi, mở rộng dư địa phát triển.

Việc tinh gọn tổ chức bộ máy từ Trung ương đến địa phương đã làm giảm 34,9% đầu mối trực thuộc Trung ương, 46% đơn vị hành chính cấp tỉnh, 100% đơn vị hành chính cấp huyện và 66,9% đơn vị hành chính cấp xã. Toàn bộ 30 tổng cục được bãi bỏ; hơn 1.000 cục, vụ và trên 4.400 chi cục được cắt giảm, giúp bộ máy vận hành thông suốt, hiệu quả hơn, hoàn thành mục tiêu tinh gọn theo tinh thần Nghị quyết 18 trước 5 năm. Qua sắp xếp, toàn hệ thống đã giảm khoảng 145.000 biên chế, tạo điều kiện sàng lọc, nâng cao chất lượng đội ngũ.

Cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy không chỉ mang ý nghĩa cắt giảm đầu mối hay tinh giản biên chế, mà quan trọng hơn là tạo dựng một mô hình quản trị hiện đại, hiệu lực, hiệu quả, chuyển mạnh từ tư duy quản lý sang tư duy phục vụ, kiến tạo và vì nhân dân. Những kết quả đạt được cho thấy đây là một quyết sách đúng đắn, có tầm nhìn dài hạn, góp phần mở rộng không gian phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Trên nền tảng đó, niềm tin của nhân dân ngày càng được củng cố, tạo động lực để toàn hệ thống chính trị tiếp tục vượt qua thách thức, đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững trong kỷ nguyên mới.

Theo baotintuc.vn