Khác hẳn với các Hội đặc thù ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Hội Nhà báo tỉnh hoạt động theo Điều lệ của Hội Nhà báo Việt Nam theo hướng dẫn: 3644/BNV - TCPCP của Bộ Nội Vụ. Điều đó thể hiện tính thống nhất trong toàn quốc của hệ thống các Hội Nhà báo tỉnh - thành phố trực thuộc Trung ương (hầu hết các Hội đặc thù khác đều hoạt động theo Điều lệ do UBND tỉnh phê chuẩn)

Việc nắm vững Điều lệ là một trong những nhiệm vụ xuyên suốt quan trọng của Công tác Hội. Vì Điều lệ của Hội Nhà báo Việt Nam, ngay từ chương II đã nhấn mạnh đến vị trí, vai trò, nhiệm vụ thiết yếu của Công tác Hội. Muốn làm Công tác Hội tốt, trước hết phải nắm vững các chỉ thị, nghị quyết của Đảng và Nhà nước về hoạt động của Hội. Trong đó, Điều lệ Hội đã ghi rõ: Phải thường xuyên cập nhật các chủ trương của Đảng và Nhà nước đối với báo chí và Người làm báo cụ thể là Quán triệt chỉ thị 37/CT – TW của Ban bí thư về vai trò, vị trí, nhiệm vụ của Hội Nhà báo Việt Nam trong thời kỳ mới. Thông báo kết luận 221/TB - TW của Ban bí thư về việc: Tiếp tục nâng cao vị trí, vai trò, chất lượng hiệu quả của các cấp Hội Nhà báo Việt Nam.

Điều lệ Hội Nhà báo Việt Nam cũng quy định rất rõ các chức năng của Hội đó là: Chủ động tham gia ý kiến với các cơ quan Đảng, Nhà nước, các cơ quan báo chí trong việc quản lý hoạt động báo chí.

Tham gia ý kiến với các cơ quan có thẩm quyền trong việc xây dựng cơ chế, chế độ chính sách đối với báo chí và Người làm báo. Thực hiện quy chế bổ nhiệm, miễn nhiệm cán bộ lãnh đạo cơ quan báo chí.

Nắm vững những quy định của Điều lệ Hội Nhà báo các cấp mới chủ động tham gia vào việc quản lý báo chí có hiệu quả, làm tốt hơn chức năng bồi dưỡng chính trị, nghiệp vụ cũng như bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của Hội viên trong hoạt động báo chí.

Ngoài ra, Điều lệ Hội Nhà báo Việt Nam tại điều 24 cũng đã quy định rất rõ nhiệm vụ của Ban chấp hành. Trong đó Ban chấp hành có quyền quyết định thành lập các đơn vị giúp việc, các tổ chức trực thuộc. Như vậy, Hội Nhà báo tỉnh không chỉ thành lập Văn phòng mà có thể thành lập các Ban chuyên môn như: Ban Công tác nghiệp vụ hoặc Ban Công tác Hội viên…

Cũng khác với các Hội đặc thù khác, Hội viên của Hội Nhà báo Việt Nam khi nghỉ chế bảo hiểm xã hội thì không sinh hoạt ở các chi hội thuộc các cơ quan báo chí mà chỉ sinh hoạt ở các câu lạc bộ Nhà báo cao tuổi do các Hội tỉnh, thành phố thành lập.

Điều lệ Hội Nhà báo bao gồm nhiều chương, nhiều Điều, nhưng những Điều thường xuyên phải nắm bắt thì thường xuyên phải cập nhật để các chi hội hiểu rõ. Ví dụ Điều 9 nói về: Điều kiện tiêu chuẩn để trở thành Hội viên đối với các tỉnh Miền núi được vận dụng rất rõ ở chỗ: Người dân tộc và các chương trình tiếng dân tộc: Hoặc tiêu chuẩn Hội viên đối với cán bộ lãnh đạo cơ quan báo chí chưa đủ thời gian làm báo có thể được đề nghị xét đặc cách…

Nói như vậy để những Người làm báo chúng ta, nhất là các Hội viên Hội Nhà báo, những người làm Công tác Hội cần phải nắm vững, hiểu sâu Điều lệ của Hội thì mới làm tốt Công tác tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương trong điều hành, xây dựng cơ chế chính sách cho hoạt động báo chí ngày càng phát triển.

Đối với các Hội viên khi vào Hội cũng cần nắm vững Điều lệ thì mới phát huy được vai trò của mình đối với hoạt động của Hội cũng như cơ quan báo chí mình đang công tác.

Tóm lại, Điều lệ Hội là cẩm nang không thể thiếu đối với việc: Nâng cao chất lượng, vị trị, vai trò của Hội Nhà báo Việt Nam trong thời kỳ đổi mới.

Ngọc Chấn