Nhiều bản quy tắc đạo đức nghề báo của một số nước trên thế giới yêu cầu nhà báo phải dùng các phương pháp công khai, công bằng, trung thực và đúng đắn để thu thập tin tức, hình ảnh và tư liệu. Nhà báo có quyền từ chối sử dụng những biện pháp không trung thực trong thu thập thông tin.

Nhà báo chỉ được phép sử dụng máy quay, ghi âm bí mật trong trường hợp báo chí đang điều tra tìm cách vạch trần, phơi bày những hành vi phạm tội, hối lộ, lạm dụng quyền lực hay để làm sáng tỏ các thông tin nhằm bảo vệ lợi ích của công chúng nhưng không thể có được bằng phương pháp trung thực, công khai. Việc sử dụng phương pháp này phải được cấp trên phê duyệt và nhà báo phải nêu rõ điều này trong tác phẩm báo chí của mình.

Nhà báo phải giới thiệu rõ bản thân là đại diện của cơ quan báo chí nào khi phỏng vấn hoặc tìm kiếm thông tin. Họ không được cải trang hoặc nói dối về danh tính của mình, trừ một số trường hợp đặc biệt như thu thập thông tin bí mật, phục vụ lợi ích của công chúng. Về cơ bản, với vị thế và chức năng của  báo chí, việc nhà báo cung cấp những thông tin không chính xác về danh tính và cơ quan mình làm việc khi tìm hiểu thông tin là điều không thể chấp nhận được.

Nhà báo phải tôn trọng quyền của người được phỏng vấn, đặc biệt chú ý đến những người không quen trả lời phỏng vấn. thông báo cho họ biết vì sao họ được phỏng vấn, các chủ đề mà họ sẽ được hỏi, vai trò mà họ sẽ tham gia, những phát ngôn của họ sẽ được sử dụng trong hoàn cảnh nào và trên phương tiện truyền thông nào. Tuy nhiên nhà báo không nên đưa câu hỏi trước cho người được phỏng vấn, nếu họ nhất quyết yêu cầu thì nên cho công chúng biết điều này. Nội dung cuộc phỏng vấn phải được diễn đạt nguyên văn, khớp từng từ với những gì họ đã trình bày.

Nhà báo phải thể hiện sự tôn trọng với tất cả mọi người khi thu thập tin tức. Không được đe dọa, tống tiền, ép buộc lợi dụng lòng tin hoặc sử dụng bất kỳ quyền lực nào đối với người khác khi thu thập thông tin. Các tài liệu và hình ảnh chỉ được thực hiện với sự đồng ý của đối tượng. Nếu nhà báo phải trả tiền cho nhân chứng hoặc người đưa tin để có thông tin thì anh ta phải chứng minh rằng hành động này nhằm phục vụ lợi ích của xã hội, không có sự lựa chọn nào hợp lý hơn và công khai điều này trong bài báo.

Tuấn Long (sưu tầm)